Ιστορία της Μονής
Αυτή είναι μια από της αρχαιότερες Μονές του Αγίου Όρους. Την ίδρυσε ο όσιος Παύλος, γιός του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ραγκαβέ (811-813). Ο ίδιος ίδρυσε και τη Μονή του Αγίου Γεωργίου στους πρόποδες του Άθω, η οποία ονομάσθηκε αργότερα Μονή Αγίου Παύλου.
Η Μονή Ξηροποτάμου τιμάται στους Σαράντα Μάρτυρες, 9 Μαρτίου.
Στη θέση της παλαιότερα βρισκόταν η Μονή του Αγίου Νικηφόρου.
Στη Μονή αυτή φυλάσσεται το μεγαλύτερο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου που υπάρχει στο Άγιον Όρος.
(Βλ. Νικηφόρου Κωνσταντίνου [Μικραγιαννανίτου] Μητροπολίτου Κεντρώας Αφρικής, Το Άγιον Όρος Άθως, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 108)
